άμπελος η διαχρονική

Το φύτεμα και ο φυτευτής

Γιάννη Μπουτάρη

Οινοποιού

"Αμπέλια" -  Chateau Smith  au  Latitte, 1992.  Πίνακας της Ειρήνης Ηλιοπούλου.  "Πόσο πρέπει  να περιποιηθείς και να φροντίσεις το φυτό για να στηθεί και να καρπίσει... Η αφοσίωση σε κάθε μικρό φυντάνι. Η χαρά όταν αυτό δέσει και τινάξει τα πρώτα του φύλλα".

ΣTIΣ ΑPXEΣ του Σεπτεμβρίου έτυχε να παρακολουθώ, σε κάποια επίσκεψή μου στο Σβορώνο Κατερίνης, την προετοιμασία ενός χωραφιού για φύτεμα φράουλας. Γινόταν η διαμόρφωση των καρυκιών με πλαστικό κάλυμμα προκειμένου να ακολουθήσει η απολύμανση και εν συνεχεία τα στάδια της φύτευσης, το στήσιμο του θερμοκηπίου κ.λ.π.

Ήρθε αυτόματα στα μάτια μου το φύτεμα του αμπελιού. Οι δυσκολίες και οι ευκολίες που υπάρχουν για το κάθε είδος, η χρήση των μηχανών, η εξοικονόμηση χεριών. Αναπόφευκτα βέβαια ήρθε και η σύγκριση. Όμως, τα δύο αυτά φυτά δεν είναι συγκρίσιμα. Γεωργία και τα δυο, αλλά το ένα μονοετές, το άλλο πολυετές, το ένα με προορισμό την αγορά στη νωπή του μορφή, το άλλο να γίνει κρασί και να βγει στην αγορά όποτε ετοιμαστεί.

Oι μνήμες μπορεί να είναι κουραστικές και αποθαρρυντικές, μπορεί όμως να σε γεμίζουν χαρά και κουράγιο.

Πέρασε σαν ταινία από τα μάτια μου το φύτεμα του πρώτου μου αμπελιού στο Γιανακοχώρι, στη Pάμνιστα. Tο βαθύ όργωμα, το κριθάρι και το αλώνισμα, το όργωμα και η βασική λίπανση, το φρεζάρισμα και το στρεμάτισμα, η παραλαβή των φυτών, τα πρώτα φυλλαράκια που χτυπούσαν μέσα από το χώμα την άνοιξη, το πότισμα κλήμα-κλήμα, να μη χαθεί κανένα από στέγνα, οι ταύρες στα τέλη Αυγούστου, το στήσιμο των πασσάλων και του σύρματος και τέλος η αναμονή του καρπού.

Ήρθε στα μάτια μου η Αθηνά την άνοιξη να φυτεύει στις γλάστρες της γαρύφαλλα και φλόγες, πανσέδες και έρωτες και αργότερα κατιφέδες και χρυσάνθεμα για να ξεκουράζονται τα μάτια μας στο μπαλκόνι.

Βλέποντας την προετοιμασία για το φύτεμα της φράουλας ήταν τα δύο ανίψια του μπατζανάκη μου, ηλικίας 10 και 13 ετών. Έβλεπα πώς ρουφούσαν τις εικόνες με τα μάτια τους. Έβλεπα τα δάκρυα στα μάτια του πατέρα μου, όταν κάρπισε το πρώτο αμπέλι, έβλεπα τα παιδιά μου να τρέχουν να μαζέψουν σταφύλια στον τρύγο, έβλεπα τη μάνα μου να τρώει, σχεδόν με βουλιμία, κρασοστάφυλα, λέγοντας ότι μόνο αυτά είναι σταφύλια.

Ήρθαν στα μάτια μου εικόνες από το σχολείο, τους φιλόλογους στο Γυμνάσιο να προσπαθούν να μας πούνε για τον Αριστοτέλη και τον Ξενοφώντα, για το κάλλος και την αισθητική του Παρθενώνα, τους μαθηματικούς να προσπαθούν να μας δείξουν τη διαφορά του τυφλοσούρτη και της ανήσυχης σκέψης, τον θρησκευτικό να μας μιλάει για την εικονομαχία και την εικονολατρία, τις πρώτες γαλλικές και αγγλικές λέξεις.

Περπατώντας μετά στην ανοικτή και έρημη από την καλοκαιρινή λαίλαπα παραλία της Κατερίνης, βλέποντας από τη μια τον Θερμαϊκό και από την άλλη έναν Ολυμπο έτοιμο να φθινοπωριάσει, προσπαθούσα να συνειδητοποιήσω το φύτεμα.

Φυτεύω για να παράγω, φυτεύω για να απολαμβάνω, φυτεύω και ξαναφυτεύω κάθε χρόνο, φυτεύω αμπέλι για το εγγόνι μου. Είδα τους δασκάλους μου σαν φυτευτές, με σκυμμένη μέση, στα γόνατα κουραστική, μονότονη δουλειά. O ίδιος ο φυτευτής είναι και ο τρυγητής, είτε για φράουλα που πουλάει στην αγορά, είτε για το σταφύλι που το κάνει κρασί, είτε για το λουλούδι που μοσχομυρίζει και ομορφαίνει, είτε μαθητής που προετοιμάζεται για να γίνει κι αυτός ίσως φυτευτής.

Με αυθαιρεσία και με την άδεια της παραλίας και του Ολύμπου, μια Κυριακή, αρχές φθινοπώρου, κατέληξα σ' αυτό το μάλλον κοινότυπο συμπέρασμα. Το φύτεμα, σταθμός σ' έναν συνεχή κύκλο. Παρ' όλα αυτά κάθε φυτό και διαφορετικό, κάθε μαθητής και ένας κόσμος. Άκουγα να λένε οι παλιοί φυτευτάδες πόσο σημαντική είναι κάθε κίνηση στο φύτεμα. Το πάτημα του χώματος, το νερό, το χώμα πάλι, το σκέπασμα. Πόσο πρέπει να περιποιηθείς και να φροντίσεις το φυτό για να στηθεί καλά και να καρπίσει.

Και πάλι η σύγκριση. O δάσκαλος φυτευτής. H αφοσίωσή του σε κάθε μικρό φυντάνι. H χαρά που πλημμυρίζει όταν το φυντάνι δέσει και τινάξει τα πρώτα του φύλλα. H γλυκιά μονοτονία της επανάληψης. Κάθε χρόνο τα ίδια, κάθε χρόνο διαφορετικά.

ΠΗΓΗ : Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Επτά Ημέρες, Κυριακή 14 Μαρτίου 2004