άμπελος η διαχρονική

Ο Διόνυσος και οι μαινάδες

Αττικός μελανόμορφος αμφορέας με λαιμό

Αγγειογράφος : Άμασις

Βρέθηκε στο : Vulci, Etruria, Ιταλία

Ύψος : 33 cm

Βρίσκεται : Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη – Cabinet des Medailles

Ο τύπος αυτός του αμφορέα διακρίνεται από τον έντονο διαχωρισμό του λαιμού από το σώμα με έναν σχεδόν οριζόντιο ώμο και από την ενισχυμένη βάση του.

Στη συγκεκριμένη παράσταση παρατηρούμε τον Διόνυσο να κρατά έναν κάνθαρο στο ένα χέρι και να χαιρετά με το άλλο ένα ζεύγος μαινάδων που αγκαλιασμένες χορεύουν εμπρός στον θεό. Στα χέρια κρατούν κυνήγι, ένα λαγό και ένα μικρό ελάφι, καθώς και κλαδιά κισσού. Η μια φοράει ένα δέρμα πάνθηρα επάνω από το πέπλο της, και οι δυο φορούν περιδέραια και καλοφτιαγμένα σκουλαρίκια. Ενώ είναι αξιοπρόσεχτη η ευαισθησία στη διακόσμηση των πέπλων των γυναικών και των κοσμημάτων τους, απουσιάζει κάθε θεϊκή έκσταση στη μορφή του Διονύσου.

Στους μελανόμορφους αμφορείς, το ακάλυπτο μέρος του σώματος των ανδρών είναι συνήθως μαύρο. Η απόδοση των γυμνών μελών των γυναικών γίνεται με διαφορετικό τρόπο.

Αντί να χαράξει το περίγραμμά τους και να τα βάψει λευκά, όπως γινόταν από τους συγχρόνους του, προτιμά να ζωγραφίζει με μαύρο περίγραμμα και να αφήνει την υπόλοιπη επιφάνεια στο χρώμα του πηλού. Η καθιέρωση αυτού του τρόπου στην απόδοση των γυμνών μελών στη μετέπειτα εποχή τον ανέδειξε πρωτοπόρο.

Την άλλη όψη του αμφορέα καλύπτει μια παράσταση της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα, που είναι εξίσου προσεγμένη με την πρώτη.

Το κάτω μέρος του αγγείου, στο κάτω μέρος των εικόνων, είναι διακοσμημένο με μια σειρά από κλειστά άνθη λωτού και δύο σειρές με ακτίνες.

Πάνω από τις φιγούρες υπάρχει η επιγραφή «ΑΜΑΣΙΣΜΕΠΟΙΕΣΕΝ» η οποία, φυσιολογικά, αναφέρεται στον κεραμοποιό.

Σύμφωνα με την συνήθεια της εποχής, ένας αγγειοπλάστης υπέγραφε τα έργα του γράφοντας στην επιφάνεια του αγγείου το όνομά του μαζί με το ρήμα «εποίησεν». Αντίθετα, όταν ένας ζωγράφος ήθελε να επισημάνει την ιδιότητά του αυτή, υπέγραφε με το ρήμα «… έγραψεν», που σήμαινε εζωγράφισε. Φυσικά δεν λείπουν οι περιπτώσεις όπου στο ίδιο αγγείο συναντάμε με ένα όνομα και τα δυο ρήματα. Ο κανόνας όμως αυτός δεν εφαρμόσθηκε σε όλες τις περιπτώσεις. Έτσι έχουμε έργα διασήμων ζωγράφων, όπως του Εξηκία, υπογεγραμμένα με το ρήμα «εποίησε». Με το ρηματικό αυτό τύπο συνδυάζεται και ο μεγαλύτερος αριθμός υπογραφών που μας σώζονται, καμιά εξηνταριά, καθώς και του Αμάσιος. Τούτο φανερώνει ότι ο αγγειογράφος ήταν συγχρόνως αγγειοπλάστης και ότι πιθανότατα η ιδιότητα του κεραμέα ήταν σημαντικότερη, πράγμα για το οποίο προτιμούσε να την αναφέρει μόνη.